Χοροί της Νισύρου

Χοροί της Καλύμνου

Χοροί της Πάτμου

Χοροί της Πάρου

Καβοντορίτικος

Περισσότερο αναφέρεται σαν μελωδία και λιγότερο σαν ιδιαίτερος χορός που φυσικά δεν διαφέρει από τους άλλους  μπάλους των  νησιών του Αιγαίου

Ικαριώτικος

Υπάρχουν δύο Ικαριώτικοι χοροί:

1) ο αυθεντικός Ικαριώτικος (στη πραγματικότητα τέσσερα διαφορετικά τραγούδια-σκοποί, που συνολικά ή ξεχωριστά αποτελούν τον Ικαριώτικο χορό), που χορεύουν οι Ικαριώτες στα παραδοσιακά πανηγύρια τους.

Συγκεκριμένα οι οργανικοί σκοποί είναι ο τσαμούρικος,ο ραχιώτικος και ο περαμαρίτικος και τα τραγούδια "Πέρα στο χωριού τη βρύση" και "Η συμπεθέρα".

2)Το τραγούδι "Ικαριώτικος" (Η αγάπη μου στην Ικαριά) (Κονιτόπουλος, Πάριος κα.)Σύγχυση δημιουργείται συχνά μεταξύ των δύο εκδοχών. Πολύς κόσμος πιστεύει οτι το τραγούδι "Η αγάπη μου στην Ικαριά" είναι ο παραδοσιακός Ικαριώτικος χορός, το οποίο είναι ανακριβές.

Αν και οι χοροί είναι εξαιρετικά όμοιοι (στη πραγματικότητα ίδια βήματα με διαφορετικό ρυθμό και τρόπο) Στον Ικαριώτικο χορό οι χορευτές πιάνονται ψηλά από τους ώμους. Τα όργανα που παίζουν τον Ικαριώτικο, παραδοσιακά είναι η Τσαμπούνα ή τσαμπουνοφυλάκα, το βιολί και σε πιο σύγχρονες εκδοχές και η κιθάρα.Στα Ικαριώτικα πανηγύρια που γίνονται όλο το καλοκαίρι (και όχι μόνο) στο νησί του Ικάρου, η εκδοχή 2 (η αγάπη μου στην Ικαρία) δεν ακούγεται καθόλου από τις παραδοσιακές ορχήστρες του νησιού. Αυτό ερμηνεύεται από αρκετούς ως αποφυγή σύγχυσης του πραγματικού Ικαριώτικου με το τραγούδι. Αντ' αυτού, σε όλα τα Ικαριώτικα πανηγύρια την τιμητική του φυσικά έχει ο Ικαριώτικος (εκδοχή 1) όπου παίζεται και χορεύεται με πάθος αρκετές φόρες κατά τη διάρκεια του πανηγυριού από πλήθος κόσμου.Τα τελευταία χρόνια τα πανηγύρια έχουν "ξαναγεννηθεί" με την έντονη συμμετοχή της νεολαίας, αλλά και των επισκεπτών του νησιού, έχοντας γίνει ο πόλος έλξης του νησιού! Βικιπάιδεια

Χιώτικος

Χορός της Χίου απ’ όπου πήρε και το όνομά του. Λαβή από τους ώμους ή Καλαματιανού.

Συρτός Ρόδου

Δωδεκανησιακός χορός που χορεύεται στη Ρόδο σε ρυθμό 7/8. Χορευτές και χορεύτριες, τοποθετημένοι εναλλάξ, σχηματίζουν κύκλο ανοικτό με μέτωπο προς το κέντρο. Τα χέρια συνδέονται από τις παλάμες, με τους αγκώνες λυγισμένους

Σούστα Κω

Δωδεκανησιακός χορός που χορεύεται κυρίως στην Κω σε ρυθμό 2/4. Χορευτές και χορεύτριες σχηματίζουν κύκλο ανοιχτό με μέτωπο προς τον κέντρο. Τα χέρια συνδέονται με λαβή Τράτας (σταυρωτά).

Τριζάλης

Είναι, επίσης, χορός της επαρχίας Αμαρίου Ρεθύμνου. Ανήκει στην κατηγορία των πηδηχτών χορών. Στις μέρες μας αποδίδεται κυρίως από γυναίκες, παλαιότερα όμως ήταν μικτός χορός. Το μουσικό μέτρο του είναι 2/4 , τα βήματά του 7 ( που εκτελούνται με δύο τρόπους) και η λαβή από τις παλάμες στο ύψος των ώμων. Χορεύεται σε κύκλο.

Πηγή : βιβλίο του Ιωάννη Τσουχλαράκη "ΟΙ ΧΟΡΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, μύθος, ιστορία, παράδοση, Αθήνα 2000"

Από τον Σύλλογο έρευνας και διάδοσης της Κρητικής παράδοσης «ΙΔΑΙΑ ΓΗ»

ο αγκαλιαστός

Είναι χορός της επαρχίας Ιεράπετρας. Είναι απλός, περπατητός. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες σε εύθυμες περιστάσεις. Το μουσικό μέτρο του είναι 2/4. Το όνομά του το πήρε από το ιδιόμορφο πιάσιμο των χορευτών, που μοιάζει να αγκαλιάζει κάθε χορευτής τον μπροστινό του. Ο μουσικός ή η «πλουμίστρα» (μια γυναίκα με πείρα στο χορό αυτό, που  πιάνει στην αρχή του κύκλου) «πλουμίζει», δηλαδή «στολίζει», κάθε χορευτή και χορεύτρια με επαινετικά δίστιχα, ενώ ταυτοχρόνως εξελίσσεται η ομολογουμένως ξεχωριστή διαδικασία του αγκαλιάσματος,  ξεκινώντας από τους τελευταίους του χορού, με τη διαμόρφωση αψίδας και πορείας φουρκέτας. Τον αγκαλιαστό ακολουθεί, σχεδόν πάντα, ως συνέχεια, ένας πηδηχτός χορός του νομού Λασιθίου.

Πηγή : βιβλίο του Ιωάννη Τσουχλαράκη "ΟΙ ΧΟΡΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, μύθος, ιστορία, παράδοση, Αθήνα 2000"

Από τον Σύλλογο έρευνας και διάδοσης της Κρητικής παράδοσης «ΙΔΑΙΑ ΓΗ»

το μικρό μικράκι ή Μικρό -Μικράκη

Είναι και αυτός ένας χορός που συναντάται σε αρκετές περιοχές των νομών Ρεθύμνου και Ηρακλείου. Ανήκει στην κατηγορία των συρτών χορών. Στις μέρες μας αποδίδεται κυρίως από γυναίκες, παλαιότερα όμως ήταν μικτός χορός. Το μουσικό μέτρο του είναι 2/4 και η λαβή από τις παλάμες στο ύψος των ώμων. Για το βηματισμό του χορού υπάρχουν δύο εκδοχές, μία με 10 βήματα και μία με 18. Χορεύεται σε κύκλο.Πηγή : βιβλίο του Ιωάννη Τσουχλαράκη "ΟΙ ΧΟΡΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, μύθος, ιστορία, παράδοση, Αθήνα 2000"

Από τον Σύλλογο έρευνας και διάδοσης της Κρητικής παράδοσης «ΙΔΑΙΑ ΓΗ»

Κατσαμπαδιανός

Κρητικός Παραδοσιακός Χορός : Κουτσαμπαδιανός-Κατσιμπαδιανός

Κουτσαμπαδιανός ή ΚαρτσιμπαδιανόςΛέγεται και κα(ρ)τσιμπα(ρ)διανός  ή κατσαμπαδιανός ή κουτσιστός. Είναι χορός της επαρχίας Αμαρίου Ρεθύμνου. Χορεύεται μόνον από άνδρες σε κύκλο. Το μουσικό μέτρο του χορού είναι 2/4 , τα βήματά του 10 και η λαβή από τις παλάμες στο ύψος των ώμων.Στην ουσία πρόκειται για παραλλαγή του πεντοζαλιού, κάτι που επιβεβαιώνεται από τη σχετική με τη διαμόρφωση του χορού προφορική παράδοση.Υπάρχει και μία δεύτερη εκδοχή για τον τυπικό βηματισμό του χορού, με 16 βήματα, η οποία όμως αποδυναμώνεται από την ασυμφωνία της με το παραδιδόμενο χρονικό δημιουργίας του χορού, που αναφέρουμε παρακάτω.Σύμφωνα με την προφορική παράδοση, την οποία διέσωσε ο λυράρης Γιώργος Μουζουράκης (1904–2001) από την Παντάνασσα Αμαρίου, καταθέτοντάς την σε συνέντευξη που μου παραχώρησε το 1995, το ιστορικό διαμόρφωσης του χορού έχει ως εξής:  Αρκετά χρόνια μετά την επανάσταση του Δασκαλογιάννη, εκεί γύρω στα 1800, ένας καπετάνιος από την Αμπαδιά, κουτσός στο αριστερό του πόδι, μετά από μία μάχη με Τούρκους στη Λοχριά της Αμπαδιάς, θέλησε να χορέψει πεντοζάλι.  Οι μουσικοί, που έπαιξαν για αυτόν, και οι χορευτές, που χόρεψαν μαζί του, τον τίμησαν, προσαρμόζοντας το ρυθμό της μουσικής του πεντοζαλιού και τα βήματα του χορού, αντίστοιχα, στα ζάλα ενός  κουτσού άνδρα.  Εκείνος, παρ’ ότι κουτσός, χόρεψε και ο χορός του  έμεινε στην παράδοση της επαρχίας Αμαρίου ως  κουτσαμπαδιανός ή κα(ρ)τσιμπα(ρ)διανός ή κατσαμπαδιανός ή κουτσιστός για να θυμούνται όλοι το χορό του κουτσού από την Αμπαδιά.Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές (στις οποίες επανειλημμένως τα τελευταία χρόνια έχω αναφερθεί μέσα από τα κείμενά μου), ανάμεσα σε αυτούς που συμμετείχαν στην επανάσταση του Δασκαλογιάννη, στα 1770-71, ήταν και ο σπουδαίος οπλαρχηγός Ιωσήφ Δασκαλάκης ή Σηφοδασκαλάκης (πατήρ) από την Αμπαδιά Ρεθύμνου, ο οποίος, μάλιστα, ήταν από αυτούς που επέζησαν του αγώνα, αλλά έμεινε χωλός στο αριστερό του πόδι. Να σημειωθεί ότι ο Σηφοδασκαλάκης ήταν σφακιανής καταγωγής και ο γιος του, που ήταν σημαιοφόρος στο στράτευμα του Δασκαλογιάννη, σκοτώθηκε στις αρχές της επανάστασης. Θεωρώ, λοιπόν, ότι είναι πολύ πιθανόν ο Σηφοδασκαλάκης να είναι ο κουτσός Αμπαδιανός (ή Αμπαδιώτης), που συνδέεται με το παραδιδόμενο ιστορικό του χορού.Διαπιστώνουμε ακόμη ότι το ιστορικό του πεντοζαλιού ενισχύεται από εκείνο του κουτσαμπαδιανού (1770 το πεντοζάλι, 1800 ο κουτσαμπαδιανός). Το γεγονός δε ότι οι δύο χοροί αυτοί έχουν κοινά πολλά τεχνικά στοιχεία, κάνει ακόμα πιο ισχυρή τη θεώρηση που θέλει τον κουτσαμπαδιανό να προκύπτει από το πεντοζάλι.

Πηγή : βιβλίο του Ιωάννη Τσουχλαράκη "ΟΙ ΧΟΡΟΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, μύθος, ιστορία, παράδοση, Αθήνα 2000"

Από τον Σύλλογο έρευνας και διάδοσης της Κρητικής παράδοσης «ΙΔΑΙΑ ΓΗ»

Μαλεβιζιώτης ή Καστρινός Χορός ή Πηδηχτός

Λέγεται Μαλεβιζιώτης γιατί πρωτοχορεύτηκε στην επαρχεία Μαλεβιζίου στο Ηράκλειο και Καστρινός γιατί το Ηράκλειο λέγεται Κάστρο και  κάνει την εμφάνιση του σε όλη την Κρήτη κατά την διάρκεια του '20.Χορός ζωηρός, γοργός, ηρωικός και εντυπωσιακός, αλματώδης, ενθουσιώδης, δυναμικός που αφήνει τον χορευτή ή τη χορεύτρια που σέρνει το χορό να αυτοσχεδιάσει και αποτελείται από οχτώ βήματα μπροστά και οχτώ πίσω. Χορεύεται από άντρες και γυναίκες μαζί, πιασμένοι σε σχήμα κύκλου με τα χέρια πιασμένα από τις παλάμες στο ύψος των ώμων αλλά με τους αγκώνες λυγισμένους, σε ρυθμό με μέτρο 2/4, με τη συνοδεία της λύρας ή του βιολιού, με λαγούτο, μαντολίνο ή ασκομαντουρα .Οι βηματισμοί από απλοί, γίνονται πιο σύνθετοι, πιο γρήγοροι με απότομες κινήσεις (στροφές), που σημαίνει ότι χρειάζεται αντοχή και να έχεις την ευχέρεια να κάνεις γρήγορες και τεχνικές φιγούρες.Διακρίνεται για την ατομικότητα, τη δημιουργία και την δεξιοτεχνία του. Ο πρωτοχορευτής θεωρείται ο τεχνίτης και ο οδηγός των υπολοίπων χορευτών, ενώ έχει την δυνατότητα να δείξει τη δεξιοτεχνία του κάνοντας παραλλαγές στα απλά βήματα, με καθίσματα, με ρυθμικά χτυπήματα των χεριών στα πόδια (ταλίμια), με απότομες στροφές στον αέρα, να αποσπάται του κύκλου με ρυθμικά χτυπήματα των ποδιών του στο έδαφος, πάντα μετρημένος και χωρίς υπερβολές.Η γυναίκα πιάνει συχνά στο χορό πρώτη, με χάρη και θηλυκότητα, κάνοντας πολλές στροφές στο χέρι του άντρα και μερικές φορές, αποσπώμενη του κύκλου, χωρίς να απομακρύνεται από τον άντρα.Η προέλευση του χορού έχει τις ρίζες του στη Μινωική εποχή, αφού στα ελληνικά γραπτά συναντούμε  ένοπλους επαναστατικούς χορούς, όπως τον ορσίτη (αρχαίος Κρητικός χορός), όπου ο Αθηναίος μας λέει ότι έχει τις ρίζες του στην αρχαία πυρρίχη.Ο Γεώργιος Χατζηδάκις γύρω στο 1909 μας περιγράφει μια χαρακτηριστική φιγούρα του αυτοσχεδιασμού του μπροστινού: “άλλοτε ο οδηγός του χορού αποσπάται του κύκλου και χορεύει μόνος κρούοντας χείρας, άλλοτε πάλιν υψών τους πόδας κτυπά αυτούς με τα χείρας του εν ρυθμό. Οι πλέον ευκίνητοι στηριζόμενοι δια της μία χειρός επί του δευτέρου χορευτού και υψούντες το σώμα επί των ποδών, κάμπτουν τούτο προς τα όπισθεν, μέχρις ότου η κεφαλή αυτών εγγίζει το έδαφος. Ανορθούμενοι δ’ έπειτα αποτόμως εξακολουθούν χορεύοντας χωρίς να χάσουν τον ρυθμόν”. Πηγή Λαογραφικός –χορευτικός όμιλος “Κρήτες»

Παρ’ όλο που όλοι οι κρητικοί χοροί χορεύονται σ’ ολόκληρο το νησί και έχουν τις ρίζες τους στις αρχαίες μινωικές τελετές κάθε χορός έχει και κάτι ξεχω-ριστό. Υπάρχει δε μια άγραφη παράδοση που τους κατατάσσει κατά επαρχίες. Έτσι ο συρτός θεωρείται χορός της Δ. Κρήτης (Ν.Χανίων), η σούστα της Κεντρικής και Δυτικής (Ν. Ρεθύμνου, Ν Ηρακλείου, ο μαλεβιζιώτης της Κεντρικής (Ν.Ηρακλείου) και το πεντοζάλι της Ανατολικής Κρήτης(Ν. Λασιθίου).

Πεντοζάλι ή Πεντοζάλης

Ο Πεντοζάλης ή Πεντοζάλι, είναι ένας Νησιώτικος, Κρητικός Χορός, διαδεδομένος σε ολόκληρη την Ελλάδα και κυρίως στην Κρήτη.

Ο πεντοζάλης χορεύεται από άνδρες και γυναίκες με μέτρο τα 2/4. Συνοδεύεται από πλήθος μελωδιών, τα γνωστά πεντοζάλια. Ονομάστηκε πεντοζάλι γιατί συμβολίζει το πέμπτο ζάλο (δηλαδή βήμα ), όπως ειπώθηκε η θεωρούμενη πέμπτη κατά σειρά ελπίδα των Κρητικών για απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους και όχι γιατί έχει πέντε βήματα, όπως λανθασμένα έχουν πει αρκετοί. Έχει δέκα βήματα ,σε  ανάμνηση της 10ης Οκτωβρίου του 1769, όπου και χορεύεται για πρώτη φορά στην Ανώπολη Σφακιών , οπότε λήφθηκε η απόφαση των Σφακιανών για την πραγματοποίηση της επανάστασης , και η μουσική του αποτελείται από δώδεκα μουσικές φράσεις (γυρίσματα ή σκοπούς ) - ένα από αυτά είναι και αυτό που παραθέτουμε εμείς - προς τιμήν των δώδεκα πρωτεργατών της εξέγερσης . Αξιοσημείωτο είναι ότι μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960 οι κάτοικοι των επαρχιών Κισσάμου και Σελίνου όταν χόρευαν το πεντοζάλι, στο άκουσμα κάθε σκοπού της μουσικής του χορού, φώναζαν το όνομα του καπετάνιου που αντιστοιχούσε ο μουσικός σκοπός, τιμώντας έτσι τη μνήμη του Δασκαλογιάννη των βασικών συνεργατών του και της εξέγερσης των.

Είναι καθαρά πολεμικός χορός και διαδηλώνει τον ξεσηκωμό, τη λεβεντιά, τον ηρωισμό και την ελπίδα. Αναφορές για την καταγωγή του χορού, γίνονται στους Μινωικούς  Χορούς και τους Κουρήτες, οι οποίοι χορεύαν στα ίδια βήματα του σημερινού χορού με την Αρχαία Πυρρίχη, ενός ένοπλου χορού ανδρών και ιδίως της Αρχαίας Δωρικής πολιτείας. Ο Πυρρίχιος, ως δωρικός, πολεμικός χορός, χορευόταν και στην Αθήνα και στη Σπάρτη. Με το χρόνο διατηρήθηκε και διαμορφώθηκε ως "πεντοζάλης" και είναι ο χορός που χορεύεται τώρα στην Κρήτη.

Ο χορός αποτελείται από την εισαγωγή και τα ήρεμα βασικά βήματα. Ο Σιγανός χορεύεται, πολλές φορές με τη συνοδεία μαντινάδων, με αργά βήματα είτε προς τη φορά, είτε προς το κέντρο του κύκλου και στη συνέχεια καθώς ο ρυθμός γίνεται πιο γρήγορος, τα βήματα γίνονται κι αυτά πιο γρήγορα και πηδηχτά. Οι χορευτές αρχίζουν άλλοτε με το αριστερό πόδι και άλλοτε με το δεξί. Οι κινήσεις του χορού είναι 10, από τις οποίες οι 8 είναι καθαρά βήματα και 2 κινήσεις των ποδιών στο κενό. Το μαύρο κρουσάτο μαντήλι που φορά στο κεφάλι ο χορευτής μαρτυρά τις θυσίες και τη γενναιότητα του κρητικού λαού.Πηγή Βικιπαίδεια

Απανωμερίτης

Είναι ένας από τους παλιούς τοπικούς χορούς που χορευόταν στην επαρχία Αμαρίου και Αγ. Βασιλείου αλλά και σε άλλα χωριά του Ρεθύμνου και του Ηρακλείου (κυρίως σε αυτά που βρίσκονταν στα όρια με το Ρέθυμνο) μέχρι και λίγο μετά τον πόλεμο.Συναντάται και ως προβατινίστικος χορός ή προβατίνα ή νταγκουνάκι γιατί οι κινήσεις που κάνει ο χορευτής,να χτυπάει δηλ το πόδι του στη γη, θυμίζουν τα πρόβατα όταν θα νευριάσουν. Κάτοικοι μεγαλύτερης ηλικίας της επαρχίας Αμαρίου ανέφεραν ότι τραγουδούσαν και μαντινάδες σε αυτό το σκοπό όμως δεν έχουν διασωθεί. ΠηγήΛαογραφικός –χορευτικός όμιλος “Κρήτες»

Χορός της Τράτας

Ο χορός αυτός που χορεύεται κυρίως στην περιοχή των Μεγάρων σε ρυθμό 2/4, έχει πάρει τις κινήσεις του από τη ζωή των ψαράδων. Ανάλογα με την εθιμική περίσταση, παρουσιάζει διάφορες παραλλαγές που αποδίδονται με διαφορετικό ρυθμό και χορευτικό μοτίβο, προσαρμοσμένο προς την ανάλογη εορτάσιμη ημέρα του χρόνου. Έτσι για παράδειγμα έχουμε τη λαμπρή καμάρα, που χορεύεται αποκλειστικά και μόνο τη μέρα του Πάσχα, τα «Μόινα-νενά» και το «Συρτό της Τράτας» που χορεύονται σε όλες τις χορευτικές περιστάσεις. Ο χορός αποτελείται από έξι βήματα, που χορεύονται με ισόχρονο ρυθμό.Πηγή Πολιτιστικός σύλλογος Έδεσσας

Κουλουριώτικος

Μικτός χορός που χορεύεται στη Σαλαμίνα (Κούλουρη), από την οποία πήρε και το όνομά του. Οι χορεύτριες και οι χορευτές σχηματίζουν κύκλο ανοιχτό με μέτωπο προς το κέντρο. Τα πόδια είναι σε στάση προσοχής ενώ τα χέρια συνδέονται με τη λαβή του Καλαματιανού ή σταυρωτά, δηλαδή το αριστερό χέρι του πρώτου χορευτή, τεντώνεται λοξά αριστερά, πάνω από το δεξί του δεύτερου, και συνδέεται με την παλάμη του δεξιού χεριού του τρίτου προς τα αριστερά χορευτή. Με όμοιο τρόπο συνδέουν τα χέρια τους ο δεύτερος και ο τέταρτος, ο τρίτος και ο πέμπτος κ.ο.κ. Το δεξί χέρι του πρώτου συνδέεται με το δεξί του δεύτερου και το αριστερό του τελευταίου με το αριστερό του προτελευταίου. Ο χορός αποτελείται από έξι βήματα, κατά τα οποία τονίζεται ιδιαίτερα το πρώτο και τέταρτο βήμα.

Συρτοκαλαματιανός (καγκέλι)

Είναι χορός της Ανατολικής Ρούμελης και συνοδεύεται συνήθως από τα τραγούδια Τα Ρίτσα και η Κοντούλα. Το συρτοκαλαματιανό αρχίζει με ρυθμό καλαματιανού σε αργό τέμπο και στη συνέχεια εξελίσσεται πιο γρήγορα και χορεύεται με ταχύτερο ρυθμό. Είναι ο χορός που χορεύουν οι βλάχοι και οι τσελιγκάδες.

Τσάμικος

Ανδρικός χορός, από τους πιο λεβέντικους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς. Θεωρείται όπως και ο Συρτός Καλαματιανός, πανελλήνιος χορός γιατί χορεύεται στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας. Το όνομά του το πήρε από την Τσαμουριά ή Τσάμικο της Ηπείρου. Λέγεται και «κλέφτικος
γιατί χορευόταν από τους κλέφτες την εποχή της Τουρκοκρατίας.

Αραχωβίτικος (Χορός των Καρυάτιδων)

Χορεύεται από γυναίκες, στην Αράχωβα Πελοποννήσου. (Παλιότερα η Αράχωβα λεγόταν Καρυαί). Αρχική θέση είναι η προσοχή, και το μουσικό μέτρο τα 2/4 και τα 7/8. Ο χορός στηρίζεται στην «προμενάντ βαλς». Οι χορεύτριες σχηματίζουν δύο χωριστούς ομόκεντρους ανοιχτούς κύκλους, με λαβή των χεριών από τις παλάμες. 

Μανιάτικος

Χορεύεται κυρίως στην περιοχή της Μάνης, σε ρυθμός 2/4. Ο χορευτές σχηματίζουν κύκλο ανοιχτό με μέτωπο προς το κέντρο. Τα πόδια σε στάση προσοχής. Τα χέρια συνδέονται με τη λαβή της Τράτας (σταυρωτά).Ο χορός αποτελείται από δύο στροφές, κάθε μια από τις οποίες έχει ξεχωριστό αριθμό βημάτων.Πηγή Πολιτιστικός σύλλογος Έδεσσας

Τσακώνικος

Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες στην Τσακωνιά της επαρχίας Κυνουρίας, του Νομού Αρκαδίας από την οποία πήρε και το όνομά του, με λαβή των χεριών από τους αγκώνες (αγκαζέ). Ο χορός αναπαριστάνει την είσοδο και έξοδο του Θησέα από το λαβύρινθο. Γι΄αυτό, όταν χορεύεται, κουλουριάζει όπως το φίδι. Είναι ο χορός που χόρεψε ο Θησέας με τους συντρόφους του, όπως έμεινε να λέγεται παραδοσιακά. Όταν όμως θέλει να ξεκουλουριάσει, ο πρωτοχορευτής γυρίζει αμέσως δεξιά, και με την πλάτη προς τους υπόλοιπους. Όταν ξεκουλουριάσουν, οι δύο πρώτοι χορευτές, κάνουν καμάρα για να περάσουν οι άλλοι από κάτω. Το ότι ο χορός χορεύεται στην Τσακωνιά, δεν πρέπει να μας φαίνεται καθόλου παράξενο, από το γεγονός ότι πολλές φορές έγιναν μετακινήσεις από την Κρήτη στη Πελοπόννησο και από την Πελοπόννησο στην Κρήτη, ανάλογα βέβαια με τις συνθήκες που δημιουργούσαν οι πόλεμοι και οι καταστροφές. Πηγή Πολιτιστικός σύλλογος Έδεσσας

Ακριτικός ή Μπουφιώτικος

Γρήγορος χορός της Δ. Μακεδονίας που χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. Η ονομασία του

προέρχεται από το χωριό Ακρίτα ή Μπούφι του Ν. Φλώρινας απ όπου προέρχεται.

------------------------

Παρτάλος

Ο χορός αυτός είναι ένας ανδρικός χορός που χορεύται κυρίως στην Πυλαία (Καπουτζήδα) της Θεσσαλονίκης. Την ονομασία του την οφείλει μάλλον σε κάποια όμορφη γυναίκα που φορούσε παρτάλια, δηλαδή κουρελιασμένα ρούχα. Γι’ αυτό και ο χορός λέγεται και «της Παρτάλως». Η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με λυγισμένους τους αγκώνες ή από τους ώμους. Ο χορός αποτελείται από έξι πηδηχτά βήματα πάνω στα οποία γίνονται διάφορες φιγούρες. Ανά 4 εξάρια σύμφωνα με τη μουσική αλλάζουμε και φιγούρα. Το μέτωπο του χορού είναι σχεδόν πάντα προς το κέντρο.(Πηγή Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Συμπεθέρα

Είναι γυναικείος χορός που χορεύεται σ’ ανοικτό κύκλο. Γρήγορος πηδηχτός και ζωηρός γαμήλιος χορός που χορεύουν οι συμπεθέρες πριν πάνε από το σπίτι της νύφης στο σπίτι του γαμπρού, πριν τη στέψη. Η λαβή των χεριών είναι από τους καρπούς με τεντωμένους τους αγκώνες.Ο χορός αποτελείται από 16 βήματα και χωρίζεται σε τρία μέρη:Το πρώτο μέρος είναι το δεύτερο μέρος της  "Ομορφούλας" (κινήσεις 5-8) ενώ το δεύτερο μέρος είναι το τρίτο μέρος της "Ομορφούλας" Πηγή Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Μπουγατσάς

Μακεδονικός χορός που χορεύεται συνήθως στην περιοχή της Φλώρινας από άνδρες και γυναίκες.Χορεύεται σε ζευγάρια με λαβή από τις παλάμες και λυγισμένους τους αγκώνες και ελεύθερα μετ α χέρια στη μεσολαβή η γυναίκες, ενώ οι άνδρες σε αρμονική αντιμετάθεση.Τα βήματα του χορού είναι 8, τα οποία γίνονται εναλλάξ, αρχίζοντας μια φορά με το δεξί πόδι και μια φορά με το αριστερό.(Πηγή Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Λυτός

Μπεράτικος

Χορεύεται κυρίως από γέροντες στα Αλώνια της Φλώρινας. Είναι μεγαλοπρεπής και βαρύς χορός. Η λαβή είναι από τις παλάμες και με λυγισμένους τους αγκώνες Πηγή Οι Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές

Ομορφούλα

Μικτός κυκλικός χορός. Χορεύεται σε ανοικτό κύκλο, με λαβή από τους καρπούς, με τεντωμένους τους αγκώνες. Ο χορός είναι πηδηχτός και γρήγορος.(Πηγή Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Σταμούλω ή Στάνκαινα

Μικτός, γυναικείος και αντρικός χορός, που χορεύεται στην περιοχή της Αριδαίας. Κυρίως γαμήλιος χορός που χορεύεται από τους νιόπαντρους και τους συμπεθέρους. Μπροστά χορεύουν οι άνδρες και ακολουθούν οι γυναίκες. Όπως πάρα πολλοί μακεδονικοί χοροί είναι διμερής χορός που αποτελείται από ένα αργό και ένα γρήγορο μέρος. Το αργό αποτελείται από 9 βήματα και η λαβή είναι από τους ώμους. Στο γρήγορο μέρος η λαβή αλλάζει και οι χορευτές πιάνονται από τις παλάμες με τους αγκώνες τεντωμένους.

Ο Νικολός

Χορεύεται κυρίως από γυναίκες στην περιοχή της Σιάτιστας. Μόλις αρχίσει ο χορός, οι  χορεύτριες  γυρίζουν προς τη φορά και με το δεξί χέρι πιάνουν τον αριστερό ώμο της προηγούμενης χορεύτριας, ενώ με το αριστερό πιάνουν το δεξί χέρι της επόμενης που στηρίζεται κι αυτό με την παλάμη στον αριστερό ώμο.Ο χορός αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο γίνονται 30 βήματα (5x6) με τη λαβή που προαναφέρθηκε και χορεύεται σε κύκλο. Μπορούν όμως να γίνουν τα 15 βήματα προς τη φορά του χορού και τα υπόλοιπα αντίθετα από τη φορά. Το δεύτερο μέρος εκτελείται με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου και γίνονται δύο δωδεκάρια.. Το πρώτο αρχίζει με το δεξί πόδι και το δεύτερο με το αριστερό, ενώ η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με τους αγκώνες τεντωμένους, με μικρή κίνηση μπροστά – πίσω στα πρώτα 8 βήματα και στα δύο δωδεκάρια.(Πηγή Οι Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Μακεδονία ξακουστή

Η Μακεδονία ξακουστή είναι τίτλος πατριωτικού τραγουδιού για τη Μακεδονία που ακούγεται σε εορτές και εθνικές επετείους και καθιερώθηκε ως ύμνος της Μακεδονίας.Ο παραδοσιακός «Μακεδονικός χορός» είναι ένα από τα Ελληνικά παραδοσιακά άσματα που η ρίζα τους ξεκινάει από τους Ακρίτες υπερασπιστές του Βυζαντίου. Ο στίχος του είναι γραμμένος σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο, ο δε ρυθμός του είναι 2 τετάρτων και χορεύεται σε ρυθμό χασάπικο.

Γερακίνα

Γυναικείος χορός που χορεύεται στη Νιγρίτα Σερρών. Την ονομασία του οφείλει στα λόγια του τραγουδιού που αναφέρονται σε μια όμορφη νέα, τη Γερακίνα. Σύμφωνα με την παράδοση η Γερακίνα, προσπαθώντας να αντλήσει νερό από ένα πηγάδι, έπεσε μέσα και δεν κατάφερε να σωθεί παρά τις προσπάθειες του αγαπημένου της. Η ιστορία έγινε θρύλος και με τον καιρό εξελίχθηκε σε έναν από τους καλύτερους χορούς.Ο χορός αποτελείται από τρία μέρη, και η λαβή των χεριών είναι από τις παλάμες με τα χέρια κάτω. Στο πρώτο μέρος γίνονται 12 βήματα προς τα δεξιά, ενώ τα χέρια πηγαίνουν στον δεξί ώμο της προηγούμενης και το αριστερό στη μεσολαβή και 12 βήματα προς τ’ αριστερά, αλλάζοντας χέρια. Στο δεύτερο μέρος γίνονται δύο 6άρια με μέτωπο προς το κέντρο του κύκλου, ενώ στο 3^ο μέρος γίνονται 22 κινήσεις επιτόπου, παλαμάκια και κινήσεις του κορμού αριστερά-δεξιά.(Πηγή Οι Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Δόντια πυκνά

Η μουσική του χορού διακρίνεται για τον γοργό της ρυθμό που σε δύο μέρη. Χορεύονταν από άνδρες και γυναίκες, κυρίως στην περιοχή των Ιωαννίνων. Πήρε το όνομά του από το ομώνυμο τραγούδι «Δόντια πυκνά και μαργαριταρένια». Το πρώτο μέρος του χορού σχηματιζόταν από τις 4 πρώτες κινήσεις του Παραμυθιώτικου, που επαναλαμβανόταν συνολικά οκτώ φορές, ενώ το χορευτικό μοτίβο του δεύτερου μέρους απαρτιζόταν από τις κινήσεις του συρτού στα τρία που επαναλαμβανόταν συνολικά οκτώ φορές..(Πηγή Οι Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Ζαγορίσιος

Χορεύονταν σε ανοιχτό κύκλο από άνδρες και γυναίκες. Η λαβή των χεριών ήταν από τις παλάμες με λυγισμένους τους αγκώνες ή θηλυκωτά. Το χορευτικό του μοτίβο σχηματιζόταν από 16 κινήσεις που επαναλαμβανόταν σ’ όλη την διάρκεια της μουσικής. Συνοδευόταν είτε από οργανική μουσική είτε με μουσική και τραγούδι, όπως «ο Κωσταντάκης», η «Αλεξάνδρα» το «Πουλάκι» ή τη «Βεργινάδα» που έχει μεταφορική σημασία και εννοεί τη λυγερόκορμη κόρη. Μετά το Ζαγορίσιο το γύριζαν συνήθως σε τσάμικο ή συρτό στα δύο. (Πηγή Οι Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Γιατρός

Είναι ένας πρόσφατος χορός που καθιερώθηκε μεταπολεμικά και χορεύεται από άνδρες και γυναίκες, με λαβή απ’ τις παλάμες και λυγισμένους τους αγκώνες. Πήρε τ’ όνομά του από τα λόγια του τραγουδιού «Δεν’ μπορώ μανούλα μ’ δεν μπορώ, αχ σύρε να φέρεις το γιατρό». Χορεύεται σε 11 κινήσεις εκ των οποίων οι 6 πρώτες είναι του συρτού στα δύο και οι επόμενες πέντε, οι πέντε πρώτες του ίδιου χορού Πηγή Οι Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές

Ξενιτεμένο μου πουλί

Αργός κυκλικός χορός που χορευόταν ιδιαίτερα σ’ όλη την Ήπειρο. Τα λόγια του τραγουδιού αναφέρονταν στην μεγάλη πληγή της Ηπείρου, τον ξενιτεμό και για το λόγο αυτό ήταν πολύ δημοφιλές. Τόσο το τραγούδι όσο και ο χορός έχουν πολύ αργό ρυθμό, με συνεχείς συγκοπές της μελωδίας και των φωνητικών, που υπογραμμίζουν έναν θλιβερό λυγμό νοσταλγίας για τον ξενιτεμένο.(πηγή Οι Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Βλάχα Κονίτσης

Ο χορός έλαβε το όνομά του από την Κόντιτσα, στην περιοχή της οποίας χορεύεται κυρίως με ρυθμό 2/4. Χορευτές και χορεύτριες σχηματίζουν ανοιχτό κύκλο με μέτωπο προς το κέντρο και λαβή από τις παλάμες με τους αγκώνες λυγισμένους. Ο χορός αποτελείται από δύο μοτίβα, εκ των οποίων το δεύτερο είναι τα δώδεκα βήματα του καλαματιανού που εκτελούνται δύο φορές και με το 4 πηδηχτό. Πηγή Οι Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές

Τσίντζιρας

Ο χορός έλαβε το όνομά του από την Κόντιτσα, στην περιοχή της οποίας χορεύεται κυρίως με ρυθμό 2/4. Χορευτές και χορεύτριες σχηματίζουν ανοιχτό κύκλο με μέτωπο προς το κέντρο και λαβή από τις παλάμες με τους αγκώνες λυγισμένους. Ο χορός αποτελείται από δύο μοτίβα, εκ των οποίων το δεύτερο είναι τα δώδεκα βήματα του καλαματιανού που εκτελούνται δύο φορές και με το 4 πηδηχτό (Πηγηή Οι Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Στη βρύση στα Τσερίτσενα

Το τραγούδι που συνόδευε το χορό εξυμνούσε την παληκαριά των Σουλιωτών και χορευόταν από άνδρες και γυναίκες στην περιοχή «Λάκα Σούλι» με λαβή από τις παλάμες και λυγισμένους τους αγκώνες. Πρόκειται κι εδώ για ένα είδος «διπλού» χορού, αποτελείται δηλαδή από δύο διαφορετικά χορευτικά μοτίβα τα οποία εναλλάσσονται καθ’ όλη την διάρκεια του χορού. Το πρώτο μέρος χορεύονταν ως συρτός στα τρία ενώ το  δεύτερο μέρος  αποτελούνταν από έξι κινήσεις του πρώτου μοτίβου του παραμυθιώτικου τύπου που επαναλαμβανόταν συνολικά 5 φορές ενώ στο τέλος της μουσικής έκαναν μια ακόμα κίνηση , ερχόμενοι σε στάση προσοχής για να κλείνει ο χορός μαζί με τη μουσική(Πηγή Οι Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Συρτός στα τρία

Είναι ο χορός που πρωτομάθαιναν όλοι σε μικρή ηλικία γιατί έχει αργό τέμπο και απλά βήματα. Χορευόταν, όπως και σήμερα και σ’ άλλες περιοχές της Ελλάδας, τη Θεσσαλία, τη Δυτ. Μακεδονία τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο. Μπορεί να χορευτεί και μόνο με τραγούδι, χωρίς την συνοδεία μουσικών οργάνων. Τα πιο συνηθισμένα τραγούδια που χρησιμοποιούσαν ήταν τα «Παιδιά της Σαμαρίνας», το «Γιάννη μου το μαντήλι σου» κλπ. Η λαβή των χεριών γίνεται από τις παλάμες και με λυγισμένους τους αγκώνες για τους δύο πρώτους χορευτές και κάτω χαμηλά για τους υπόλοιπους. Σήμερα ο χορός εξακολουθεί να χορεύεται, με πιο γρήγορο όμως ρυθμό και με περισσότερο απελευθερωμένες κινήσεις τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες, όπως άλλωστε συμβαίνει και με όσους άλλους παραδοσιακούς χορούς εξακολουθούν να επιβιώνουν.(Πηγή Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Συρτός στα δύο

Ο χορός αυτός χορευόταν σε ανοιχτό κύκλο, διπλοκάγκελο, τριπλοκάγκελο ή τετραπλοκάγκελο, ανάλογα με την περιοχή, από χορευτές που έκαναν την ίδια κίνηση. Ήταν ο πιο διαδεδομένος χορός αφού οι περισσότεροι χοροί της Ηπείρου κατέληγαν σ’ αυτόν. Ονομάζεται και Πωγωνίσιος.  Με το χορευτικό του μοτίβο χορεύονται κι άλλοι χοροί, όπως η «Γενοβέφα», τα «Κλάματα», ο «Χειμαριώτικος», το «Γιάννη μου το μαντήλι σου» που συναντήσαμε και παραπάνω κλπ. Η θέση των χορευτών στο διπλοκάγκελο ή τριπλοκάγκελο (δύο εσωτερικοί κύκλοι γυναικών και ένας εξωτερικός ανδρών) δεν εξαρτιόταν από την ηλικία ούτε την κοινωνική τους τάξη και είναι ένας τρόπος χορού που συναντιέται και στην ευρύτερη Βαλκανική περιοχή.(Πηγή Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Συγκαθιστοί χοροί

Συγκαθιστός Μετσόβου

Χορευόταν από άνδρες και γυναίκες, ελεύθερα, κι όχι σε κύκλο, πράγμα σπάνιο για τα ήθη των Ηπειρωτών. Οι χορευτές, αντίθετων φύλων, που ήταν πάντοτε στενοί συγγενείς γιατί το αντίθετο θα παρεξηγούνταν, πλησίαζαν και χόρευαν ζευγάρια αντικριστά. Πήρε το όνομά του από το ελαφρό συγκάθισμα των χορευτών. Στο Μέτσοβο ξεκινούσαν το πανηγύρι με τον χορό αυτό για να δημιουργήσουν κέφι, ή τέλειωναν για να μπορέσουν να χορέψουν όσοι δεν πρόλαβαν. οι γυναίκες τοποθετούσαν τα χέρια τους είτε και τα δύο σε μεσολαβή, είτε το αριστερό στη μεσολαβή και το δεξί στην τσέπη. Οι άντρες κινούσαν τα χέρια τους ελεύθερα και μπορούσαν να παραλλάζουν το χορευτικό μοτίβο με στροφές και καθίσματα.Ανάλογα με το τραγούδι που συνόδευε το χορό, παράλλαζαν και οι κινήσεις. Συνήθως άρχιζαν με το τραγούδι «Άιντε μωρ’ μηλιά» που χόρευαν με 8 κινήσεις και συνέχιζαν και με τις άλλες παραλλαγές του.

Συγκαθιστός Συρράκου

Αυτός ήταν ένας χορός κατ’ εξοχήν γαμήλιος. Ποτέ δεν χορεύονταν σε δημόσιο χορό, στα καφενεία ή στα πανηγύρια. Στους γάμους, κάθε παρέα που σηκώνονταν να χορέψει άρχιζε συνήθως με συγκαθιστό, για να δημιουργηθεί το ανάλογο κέφι. Χορευόταν από άνδρες και γυναίκες σε πεντάσημο ρυθμό, ελεύθερα και όχι σε κύκλο και με διαφορετικό τρόπο ερμηνείας για κάθε φύλο. Το χορευτικό μοτίβο του σχηματιζόταν από 9 ή 12 κινήσεις, κι αυτό γιατί τις πρώτες 3 κινήσεις εκτελούσαν οι χορευτές άλλοτε μία φορά κι άλλοτε δύο. Μετά τον «συγκατστό», η διάρκεια του οποίου εξαρτιόταν από το κέφι των συμμετεχόντων, το γύριζαν στο συρτό στα δύο.Πηγή:Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές

Πουλάκι

Η πέρδικα

Χορός οκτώ ανισόχρονων κινήσεων που χορευόταν σ’ ανοιχτό κύκλο, διπλοκάγκελο ή τριπλοκάγκελο, με λαβή από τις παλάμες και με λυγισμένους τους αγκώνες. Στο χωριό Κήποι, χορευόταν μόνο από γυναίκες και το χορευτικό του μοτίβο αποτελούταν από 10 κινήσεις.(πηγή οι Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Πάπιγκο

 Γυναικείος κυρίως χορός, με λαβή από τις παλάμες. Αναφέρονταν στον μικρό μαχαλά του Πάπιγκου, ενός από τα 44 χωριά του Ζαγοριού. Στην βρύση που αναφέρεται στο τραγούδι πήγαιναν μετά από κάθε γλέντι οι γλεντζέδες και έπιναν κρύο νερό τρώγοντας τις περίφημες Ζαγορίσιες πίτες. Χορευόταν κι αυτός σε δύο μέρη εκ των οποίων το πρώτο είναι το απλούστερο και το δεύτερο πιο σύνθετο.(Πηγή Οι Ελληνικοί χοροί κατά περιοχές)

Παλαμάκια

Κυκλικός χορός που χορευόταν στα Ζαγοροχώρια και τα Τζουμέρκα από άνδρες και γυναίκες. Ο χορός είναι πολύ εύθυμος, και χορευόταν κυρίως στις περιστασιακές εκδηλώσεις (γάμοι, βαφτίσεις, φιλικά γλέντια). Αποτελείται από δύο μέρη εκ των οποίων το πρώτο βασίζονταν στον συρτό στα δύο  ενώ το δεύτερο είχε πέντε κινήσεις : δύο των ποδιών και τρεις των χεριών (παλαμάκια). Απ’ αυτό βγήκε και το όνομα του χορού. Σήμερα ο χορός χορεύεται σπάνια στα πανηγύρια ή τα γλέντια, αλλά λόγω της χάρης την οποία αποπνέει είναι ο αγαπημένος χορός των διάφορων συλλόγων που δίνουν παραστάσεις προσπαθώντας να διατηρήσουν ζωντανή την παράδοση.(πηγή:Οι Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί κατά περιοχές)

Μιμικοί Χοροί

Πώς το τρίβουν το πιπέρι
Κυκλικός αντρικός μιμικός χορός. Χορεύονταν στα οικογενειακά γλέντια και στους γάμους, κυρίως τις πρωινές ώρες, όταν ορισμένοι έρχονταν σε μεγάλο κέφι. Στο χωριό Πράμαντα χορεύονταν και στο χοροστάσι τις Απόκριες, μετά το δημόσιο χορό των πανηγυριών, όταν αποχωρούσαν οι γυναίκες και οι περισσότεροι από τους άνδρες, εξαιτίας ακριβώς του ότι θα άρχιζε ο χορός αυτός, ο «τριβυτός», όπως τον ονόμαζαν. Ο χορός ξεκινούσε με συρτό στα τρία. Στην συνέχεια εκτελούσαν μιμικές κινήσεις περιγράφοντας τις κινήσεις των καλογέρων προκειμένου να τρίψουν το πιπέρι και μπορούσε να γίνει πολύ αθυρόστομος τόσο στα λόγια όσο και στις  κινήσεις. Αν κάποιος από τους χορευτές δεν συμμορφώνονταν προς τις επιταγές του τραγουδιού, εξαναγκαζόταν να το κάνει πάντοτε από τον τελευταίο χορευτή που γύριζε ανάμεσά τους και τους απειλούσε με την γκλίτσα που κρατούσε στο χέρι. Στο δεύτερο μέρος εκτελούσαν δύο φορές τις κινήσεις του καλαματιανού.Λιποθυμιάρικος ή Χορός της νύφης
Ήταν κι αυτός κυκλικός μιμικός χορός, αλλά συγχρόνως και περιγελαστικός. Χορευόταν από τους άνδρες σ’ όλη την Ήπειρο, κυρίως στους γάμους, τις πρωινές ώρες. Το χορό αποτελούσαν δύο εναλλασσόμενα μέρη. Το πρώτο χορεύονταν απ’ όλους τους χορευτές σαν συρτός στα δύο (συνολικά έξι φορές) ενώ το δεύτερο είχε ελεύθερο μελωδικό σχήμα και χορευόταν μόνο από τον πρωτοχορευτή. Αυτός προσποιούταν ότι λιποθυμούσε – όπως πάθαιναν πολλές φορές οι νύφες- και οι υπόλοιποι προσπαθούσαν να τον συνεφέρουν.
Ο Γανωτής
Μιμικός χορός της τέχνης του καλατζή, που χορευόταν μόνο από άνδρες στους γάμους και συνήθως τις πρωινές ώρες. Χωριζόταν σε δύο μέρη: Το πρώτο χορεύονταν όπως οΦεζοδερβέναγας(συνολικά τρεις φορές) και το δεύτερο που είχε ελεύθερο μελωδικό σχήμα, ο πρωτοχορευτής μιμούνταν τις κινήσεις του γανωτή. Η μετάβαση από τον ρυθμικό χορό στην μίμηση γινόταν με το παράγγελμα «γανωτή κατέβα κάτω» που δινόταν από τους στίχους του τραγουδιού.Πηγή(Οι ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί κατά περιοχές)

 

Γιάννης Κώστας

Κατεξοχήν συρρακιώτικος χορός, που χορευόταν από άντρες και γυναίκες σ’ ανοιχτό κύκλο, διπλοκάγκελο ή τριπλοκάγκελο, με λαβή από τις παλάμες και με λυγισμένους τους αγκώνες για τους δύο πρώτους χορευτές. Είχε δύο μέρη. Το χορευτικό μοτίβο του Α’ μέρους αποτελούνταν από τις 12 κινήσεις του συγκαθιστού και χόρευαν οι γυναίκες και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άντρες και στη συνέχεια το Β’ μέρος χορευόταν με τις κινήσεις του κλειδωτού. Οφείλει το όνομά του στον αγωνιστή Γιάννη Κώστα από το Κράψι Ιωαννίνων.

Είμαι μικρό και μαύρο

Παραμυθιώτικος

Κυκλικός γυναικείος και αντρικός χορός  της περιοχής της Παραμυθιάς απ’ όπου πήρε και το όνομά του. Χορεύεται με γρήγορη οργανική μουσική, σε δίσημο ρυθμό και σε μέτρο 2/4. Ο χορός αποτελούταν από δύο χορευτικά μοτίβα των 6 κινήσεων. Η λαβή των χεριών ήταν από τις παλάμες με τα χέρια τεντωμένα κάτω για το πρώτο μοτίβο και με λυγισμένους τους αγκώνες για το δεύτερο. 

Κοφτός

Ο χορός χορευόταν σε ανοιχτό κύκλο από γυναίκες και άντρες, κυρίως στα Ζαγοροχώρια αλλά και στην υπόλοιπη Ήπειρο, με λαβή απ’ τις παλάμες και με λυγισμένους τους αγώνες. Πήρε το όνομά του από το απότομο σταμάτημα της μουσικής, σε κάθε φράση που επαναλαμβάνεται δύο φορές. Το χαρακτηριστικό κοινό στοιχείο αυτών των δύο φράσεων (μουσικών στροφών) είναι ότι και οι δύο καταλήγουν απότομα – κοφτά, απ’ όπου και το όνομα του χορού.Οι χορευτές ακολουθώντας αυτή την μουσική ιδιομορφία σταματάνε κι αυτοί, αφήνοντας πολλές φορές απότομο επιφώνημα και κάνουν μια παύση τετάρτου όμοια με την μουσική. Οι κινήσεις του είναι οι 6 κινήσεις του συρτού στα δύο που επαναλαμβάνονται συνολικά 3 φορές συν μια φορά οι τρεις πρώτες, ενώ στην τελευταία τέταρτη κίνηση, το αριστερό πόδι πατούσε με δύναμη και με όλο το πέλμα κοντά στο δεξί στην προσοχή.

Κλειδωτός

Κυκλικός γυναικείος και αντρικός χορός, με λαβή από τις παλάμες και με λυγισμένους τους αγκώνες ή θηλυκωτά (αγκαζέ). Ονομάζεται και «μέσα έξω», διότι το χορευτικό του μοτίβο αποτελείται από 4 κινήσεις εκ των οποίων οι δύο γίνονται προς το κέντρο του κύκλου και οι άλλες δύο προς τα έξω. Όλοι οι χορευτές εκτελούσαν την ίδια κίνηση, με τους άνδρες βέβαια να μπορούν να κάνουν μικρές άρσεις του δεξιού ποδιού κατά το δεύτερο -«προς τα μέσα»- βήμα.

Κλέφτες

Κυκλικός χορός που χορευόταν κυρίως στην περιοχή του Σουλίου και των Αγράφων. Είναι λεβέντικος αντρικός χορός σε τέσσερα επαναλαμβανόμενα χορευτικά μοτίβα των έξι κινήσεων το καθένα. Το τραγούδι του χορού αναφέρεται στην προσπάθεια του Αλή Πασά να εξαγοράσει τους κλέφτες δίνοντάς τους ανταλλάγματα.

Καραματιάτικος

Η προέλευση του ονόματος του χορού πρέπει να είναι από παραφθορά της λέξης «Καραμουρατάτες», που αναφέρεται στους παλιότερους κατοίκους μιας περιοχής ανάμεσα στο Πωγώνι και την Κόνιτσα.Στο χωριό Ελεούσα σχηματιζόταν από ένα χορευτικό μοτίβο 8 κινήσεων προς τα δεξιά που επαναλαμβάνονταν άλλη μια φορά προς τα αριστερά. Χορευόταν επίσης και στην περιοχή Κόνιτσας.

Κουσερά

Περιοχής Ματσούκας

Κωνσταντίν Σάββας (Οσμάν Αγάς)

Περιοχής Μπάφρας

Μόντσονος ή Μόντζονος

Περιοχής Καρς

Ούτσαϊ

Περιοχής Νικόπολης

Πατούλα

Περιοχών Τραπεζούντας, Τόνγιας, Όφεως

Σαρί κουζ (ξανθό κορίτσι)

Σαρί κουζ (ξανθό κορίτσι), περιοχών Αργυρούπολης και Ίμερας

Σαρί κουζ ατλαμασί

Περιοχής Μπάφρας

Τας

Περιοχής Καρς

Tάμσαρα ή Τάμψαρα

Μορφή χορού διπάτ

Τεκ καϊτέ

 Αντάρτικος χορός περιοχής Πάφρας
Μονόν Χορόν ή (Τέκ Καϊτέ) στην Τούρκικη Γλώσσα είναι 
χορός που χορεύτηκε στα βουνά της Μπάφρας το 1919 όταν οι αντάρτες πέτυχαν σπουδαία νίκη εναντίον των Τούρκων που είχαν καταυλιστεί στην κωμόπολη Τσαγκούρ. Μετά την νίκη πρώτος έσυρε το χορό ο δεσπότης της Μπάφρας Ευθύμιος Αγριτέλης ο οποίος κατεύθυνε την πολεμική επιχείρηση . Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούσαν ήταν ο ζουρνάς με το νταούλι και η λύρα. Ο χορός δεν συνοδεύεται απο τραγούδι (Στοιχεία παρμένα από το βιβλίο του Ν. Ζουρνατζίδη Συμβολή στην Έρευνα του Ποντιακού Χορού).

Τικ μονό

Το Τικ Μονό είναι ένας ποντιακός χορός  από την περιοχή Ματσούκας Τραπεζούντας. Είναι πλούσιος σε μουσικές παραλλαγές και τραγούδια. Παίζεται με όλα τα μουσικά όργανα του Ανατολικού Πόντου. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο. Ο ρυθμός  είναι πεντάσημος 5/8. Το πιάσιμο είναι από τις παλάμες με τα χέρια λυγισμένα στους αγκώνες.

Τικ τρομαχτόν, περιοχής Καρς

Ο χορός αυτός έχει ίσως το γνησιότερο ποντιακό χαρακτήρα από όλους τους χορούς που χορεύονταν στη γενικότερη περιοχή του Πόντου. Στο χορό αυτό βρίσκει ίσως τελειότερη την έκφρασή της, όλη η μαγεία του ποντιακού χορού.
Ετυμολογικά η ονομασία του προέρχεται από το ρήμα τρομάζω - τρέμω, και με τη λέξη "τρομαχτόν" εννοείται το τρέμουλο ολόκληρου του σώματος, όταν ο χορευτής στηρίζεται στη μύτη του πέλματος κι ανεβοκατεβάζει την πατούσα.Ο Παντελής Μελανοφρύδης σε σχετικά άρθρα του υποστηρίζει, ότι το τρομαχτόν τίκ προήλθε από τη Σέρρα. Κι αυτό επειδή η Σέρρα χορευόταν από ενόπλους χορευτές και οι Τούρκοι απαγόρευαν στους Έλληνες να φέρουν όπλα, αναγκάστηκαν οι Πόντιοι να χορεύουν μόνο το μέρος της Σέρρας που έμοιαζε με το τίκ, δηλαδή το τρομαχτόν.
Ο χορός αυτός φαίνεται να χορεύεται όλος επί τόπου. Στον Πόντο τον χόρευαν μόνο άνδρες και συνήθως στις περιοχές των Κοτυώρων και του Κάρς.

Τίταρα, περιοχής Αργυρούπολης

Τριπάτ, περιοχής Ματσούκας

Τσουρτούγουζους, περιοχής Κιουμούς Ματέν

Κιουμούς ματέν στα Τούρκικα σημαίνει (μεταλλείο Αργύρου). Είναι μια περιοχή 30 χιλ. Δυτ. της Μερζιφούντας που ονομάστηκε έτσι από τους Τούρκους επειδή ήταν πλούσια σε Άργυρο (ασήμι). Οι έλληνες μεταλλωρύχοι που μετοίκισαν εκεί την ονόμασαν στα Μεταλλεία του Σιμ. Τα μεταλλεία λειτούργησαν για 70 -75 χρόνια όταν η λειτουργία τους κατέστη προβληματική επειδή δεν υπήρχε καύσιμη πρώτη ύλη, οπότε οι κάτοικοι της άρχισαν να ασχολούνται με την γεωργία την κτηνοτροφία το εμπόριο κ.λ.π (Δυτ. Πόντος, Σάββας Καλεντερίδης).
Λαογραφικά στοιχεία
Χορός είναι δεξιόστροφος χορεύεται σε κλειστό κύκλο, έχει 10 βήματα αυτά του Τίκ Διπλόν στην αργή του μορφή ενώ στην γρήγορη μορφή έχει τα 10 βήματα και το κινητικό μοτίβο του Τίκ Τόνιας με την διαφορά ότι το πάτημα προς το κέντρο του κύκλου δεν γίνεται με το δεξί πόδι αλλά και με τα δύο και εκτελείται σαν πάτημα-χτύπημα-κάμψη γονάτων και μετά ακολουθεί: α) το κλασικό τριαράκι της Τόνιας ή β) επαναλαμβάνεται το ίδιο κινητικό μοτίβο πάτημα-χτύπημα-κάμψη γονάτων προς την νοητή περιφέρεια της αρχικής θέσης. 
Χορογραφία
Αργή μορφή: πάτημα δεξιού ποδιού λοξά δεξιά προς το κέντρο με κίνηση των χεριών προς τα πίσω (1ο βήμα) πάτημα αριστερού ποδιού πίσω από το δεξί με ταυτόχρονη κίνηση των χεριών προς τα εμπρός (2ο βήμα) πάτημα δεξιού ποδιού προς την νοητή περιφέρεια του κύκλου και κίνηση των χεριών προς τα πίσω (3ο βήμα) και (4ο βήμα) κλείσιμο αριστερού δίπλα στο δεξί με κίνηση των χεριών προς τα εμπρός. Πάτημα αριστερού στην διάσταση αριστερά με κίνηση χεριών προς τα πίσω (5ο βήμα) και (6ο βήμα) κλείσιμο με το δεξί δίπλα στο αριστερό και κίνηση των χεριών προς τα εμπρός, πάτημα δεξιού στην διάσταση δεξιά με κίνηση χεριών προς τα πίσω κλείσιμο με το αριστερό και αιώρηση χεριών προς τα εμπρός (βήματα 7 και 8)πάτημα αριστερού αριστερά και κίνηση χεριών προς τα πίσω και κλείσιμο δεξιού δίπλα στο αριστερό με κίνηση χεριών προς τα εμπρός (βήματα 9 και 10).
Γρήγορη μορφή: πάτημα-χτύπημα και των δύο ποδιών με κάμψη γονάτων προς το κέντρο του κύκλου με ταυτόχρονη κίνηση των χεριών προς τα πίσω (1ο βήμα) αναπήδηση στο αριστερό προς τα πίσω δηλαδή προς την νοητή περιφέρεια του κύκλου με λυγισμένο το δεξί κίνηση των χεριών προς τα εμπρός (2ο βήμα) και προσγείωση σε δεξιό τριαράκι (3ο& 4ο βήμα) με κάμψη γονάτων και αιώρηση των χεριών (πίσω-εμπρός-πίσω) ή σε πάτημα-χτύπημα και των δύο ποδιών με κίνηση χεριών μόνο πίσω αριστερό τριαράκι στην διάσταση με αιώρηση των χεριών (εμπρός-πίσω-εμπρός) (βήματα 5ο & 6ο), δεξιό τριαράκι στη διάσταση με κίνηση των χεριών (πίσω-εμπρός-πίσω) (βήματα 7ο & 8ο) και τριαράκι προς το μέσον του κύκλου με κίνηση των χεριών (εμπρός-πίσω-εμπρός) (βήματα 9 και 10).
Ο ρυθμός του χορού είναι τετράσημος 4/8 (2-2) ή δίσημος 2/4.

Χαλάι

Αργός τελετουργικός χορός της περιοχής του Ακ Νταγ Ματέν Δυτικού Πόντου. Διάφορες παραλλαγές του χορεύονταν και στις περιοχές της Σεβάστειας, του Τσορούμ αλλά και στη βόρεια Καππαδοκία και την Καισάρεια. Τα μουσικά όργανα της περιοχής του Ακ Νταγ Ματέν 

Φόνα

Σαμσόν

Περιοχών Τραπεζούντας, Τόνγιας, Όφεως

Σερανίτσα ή Ψευτοσέρα

Σερανίτσα

Χυτόν

Των  περιοχών Αργυρούπολης και Ίμερας

Κιζλάρ καϊτεσί

Της περιοχής Πάφρας

Πιτσάκ ή Χορός των μαχαιριών

Πιτσάκ ή Χορός των μαχαιριών

Χάλα χάλα

 Είναι χορός της περιφέρειας Κακάτσης (Αργυρούπολης). Παιζόταν συνήθως με λύρα (κεμεντζέ) και συνοδευόταν από τραγούδι. Χορεύεται σε κλειστό κύκλο. Ο ρυθμός είναι εννεάσημος 9/8.

Τυρφών ή Τρύφων

Τυρφών ή Τρύφων, περιοχής Πάφρας

Σέρα

Σπουδαιότερος από τους χορούς του Πόντου είναι ο Πυρρίχιος (χορός της φωτιάς), που αποτελεί αρχαιοελληνική πολιτισμική κληρονομιά. Τον χόρεψαν οι Κουρήτες, οι Αθηναίοι στα Παναθήναια και οι Λάκωνες στα Διοσκούρεια. Οι Έλληνες του Πόντου τον διατήρησαν ζωντανό έως τις μέρες μας.Ο Πυρρίχειος είναι οπωσδήποτε πολεμικός χορός και χορεύεται με όπλα. Ο Αριστοφάνης (450-388 π.Χ) αναφέρει ότι αυτός ο χορός ήταν στρατιωτικός και ένοπλος, ο δε Πλάτων (427-347 π.Χ.) περιγράφει τον Πυρρίχειο ως πολεμικό χορό με φάσεις άμυνας και επίθεσης και με τους χορευτές παρατεταγμένους με τα όπλα τους σε στρατιωτική διάταξη. Ο Όμηρος τον θεωρούσε ως ένα από τους σπουδαιότερους χορούς. Ο Πυρρίχειος χορός λέγεται και Σέρα, επειδή χορευόταν κυρίως κοντά στον ποταμό Σέρα  της Τραπεζούντας.Οι γρήγορες κινήσεις του σώματος, η σύσφιξη των χορευτών μεταξύ τους, η βίαια στροφή των ποδιών στο δάπεδο, οι συσπάσεις των μυών του σώματος, ο ενθουσιασμός που καταλαμβάνει τους θεατές όταν βλέπουν τους χορευτές, όλα αυτά προσδίδουν αίγλη και πρωτοτυπία στο χορευτικό αυτό σύμπλεγμα. Μπορεί κάποιος να κατατάξει τον Πυρρίχιο μεταξύ των διασημοτέρων χορών.Παλαιότερα, ο Πυρρίχιος λεγόταν στην Κύπρο "πρόλις", στην Μακεδονία "τελεσίας", στην Κρήτη "ορδίτης ή επικρήδιος" στη Θράκη "κλαβρισμός". Παραλλαγές του, σήμερα, στην Κρήτη είναι ο Πεντοζάλης (ήΠεντοζάλι και ο πηδηχτός.(Βικιπαίδεια)

Τρυγόνα

Πρόκειται για σχετικά βουκολικό κεφάτο σιγανό χορό, απλό στη μορφή του, με το χαρακτηριστικό του αριστερόστροφου, ανήκει δηλαδή στους λίγους ποντιακούς χορούς, που χορεύονται από δεξιά προς τα αριστερά. Οι κινήσεις του χορού είναι μια αναπαράσταση μιας 

Ομαλ Κερασούντας

Ομάλ Κερασούντας

Ομάλ Τραπεζούντας

Ομάλ΄ Μονόν ή Ομάλ΄ Τραπεζούντας ονομάστηκε επειδή ανήκει στον κύκλο των χορών Ομάλ (Ν. Ζουρνατζίδης Συμβολή στην Έρευνα του Ποντιακού Χορού). Ακούγεται λίγο παράδοξο αυτό γιατί ο συγκεκριμένος χορός κατατάσσεται επίσης στην κατηγορία του Διπάτ Τραπεζούντας για λόγους διδασκαλίας... Τα πρώτα 4 βήματα είναι ακριβώς ίδια, λείπει το χαρακτηριστικό 11ο και 12ο πάτημα-βήμα, δηλαδή τα δύο τελευταία από τα οποία προήλθε η ονομασία του χορού. Το ύφος του χορού είναι τελείως διαφορετικό, αφού έχει μεγαλύτερες χρονικές παύσης ενδιάμεσα από τις τετράδες των βημάτων, αλλά και περιστροφή του κορμού προς την μεριά που προβάλλει το πόδι (δηλαδή αριστερά) για να τονιστεί περισσότερο η κίνηση του. Λεμόνα ήταν η ονομασία του χορού στην Αργυρούπολη του Πόντου όπου και χορευόταν με μικρή βηματική παραλλαγή από το κλασικό Διπάτ της Τραπεζούντας. 

Ντολμέ

Ντολμέ, περιοχών Τραπεζούντας, Τόνγιας  Όφεως (Βικιπαίδεια)

Μηλίτσα

Μηλίτσα γυναικείος χορός

Λετσίνα

Λετσίνα, περιοχής Καρς Είναι κυκλικός, μεικτός χορός και κατατάσσεται στους πολεμικούς χορούς. Χορευόταν σε ορισμένες περιοχές του Ανατολικού Πόντου και του Κάρς. Τ’ όνομά του προέρχεται από τ’ όνομα ενός αρπακτικού πουλιού, είδος γερακιού, το λετσίν. Εξάλλου, μια απλή παρατήρηση στο κάρφωμα των δακτύλων των ποδιών των χορευτών στο έδαφος, φέρνει στο νου, τα γαμψά νύχια και το ράμφος του γερακιού. Στον Πόντο λετσίνα χόρευαν μόνο άνδρες. 

Τα μαντήλια

Τα μαντήλια είναι ποντιακός ελεύθερος, ζευγαρωτός χορός της περιοχής Κιουμούς Ματέν.Οι χορευτές κρατούσαν με τα δύο χέρια ένα μαντήλι το οποίο κατά διαστήματα διασταύρωναν ή περνούσαν το ένα μέσα από το άλλο φροντίζοντας να σχηματίζουν σταυρό. Χορευόταν ως επί το πλείστον στις γαμήλιες  πομπές. Τα συνηθισμένα όργανα ήταν το βιολί και το ούτι  Ο ρυθμός είναι  πεντάσημος  5/8.

Κιζέλα

Η Κιζέλα είναι ένας ποντιακός  χορός. Είναι ο ίδιος χορός με την Ανεφορίτσα μόνο που τον συναντάμε και με τα 4 τριαράκια του Τικ' διπλόν. Και οι δύο έχουνε την ίδια μουσική και συνοδεύονται από το ίδιο τραγούδι. Πήρε την ονομασία από τον στίχο του τραγουδιού.(Βικιπαίδεια)

Καρά πουνάρ

Καρά πουνάρ (Μαύρον πεγάδ'), περιοχής Πάφρας

Εταιρέ

Το εταιρέ ή έταιρε είναι ένας παραδοσιακός ποντιακός χορός  από την περιοχή της Τραπεζούντας . Χορεύεται σε ρυθμό 5/8 (Βικιπαίδεια)