Πεντοζάλι ή Πεντοζάλης

Ο Πεντοζάλης ή Πεντοζάλι, είναι ένας Νησιώτικος, Κρητικός Χορός, διαδεδομένος σε ολόκληρη την Ελλάδα και κυρίως στην Κρήτη.

Ο πεντοζάλης χορεύεται από άνδρες και γυναίκες με μέτρο τα 2/4. Συνοδεύεται από πλήθος μελωδιών, τα γνωστά πεντοζάλια. Ονομάστηκε πεντοζάλι γιατί συμβολίζει το πέμπτο ζάλο (δηλαδή βήμα ), όπως ειπώθηκε η θεωρούμενη πέμπτη κατά σειρά ελπίδα των Κρητικών για απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους και όχι γιατί έχει πέντε βήματα, όπως λανθασμένα έχουν πει αρκετοί. Έχει δέκα βήματα ,σε  ανάμνηση της 10ης Οκτωβρίου του 1769, όπου και χορεύεται για πρώτη φορά στην Ανώπολη Σφακιών , οπότε λήφθηκε η απόφαση των Σφακιανών για την πραγματοποίηση της επανάστασης , και η μουσική του αποτελείται από δώδεκα μουσικές φράσεις (γυρίσματα ή σκοπούς ) - ένα από αυτά είναι και αυτό που παραθέτουμε εμείς - προς τιμήν των δώδεκα πρωτεργατών της εξέγερσης . Αξιοσημείωτο είναι ότι μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960 οι κάτοικοι των επαρχιών Κισσάμου και Σελίνου όταν χόρευαν το πεντοζάλι, στο άκουσμα κάθε σκοπού της μουσικής του χορού, φώναζαν το όνομα του καπετάνιου που αντιστοιχούσε ο μουσικός σκοπός, τιμώντας έτσι τη μνήμη του Δασκαλογιάννη των βασικών συνεργατών του και της εξέγερσης των.

Είναι καθαρά πολεμικός χορός και διαδηλώνει τον ξεσηκωμό, τη λεβεντιά, τον ηρωισμό και την ελπίδα. Αναφορές για την καταγωγή του χορού, γίνονται στους Μινωικούς  Χορούς και τους Κουρήτες, οι οποίοι χορεύαν στα ίδια βήματα του σημερινού χορού με την Αρχαία Πυρρίχη, ενός ένοπλου χορού ανδρών και ιδίως της Αρχαίας Δωρικής πολιτείας. Ο Πυρρίχιος, ως δωρικός, πολεμικός χορός, χορευόταν και στην Αθήνα και στη Σπάρτη. Με το χρόνο διατηρήθηκε και διαμορφώθηκε ως "πεντοζάλης" και είναι ο χορός που χορεύεται τώρα στην Κρήτη.

Ο χορός αποτελείται από την εισαγωγή και τα ήρεμα βασικά βήματα. Ο Σιγανός χορεύεται, πολλές φορές με τη συνοδεία μαντινάδων, με αργά βήματα είτε προς τη φορά, είτε προς το κέντρο του κύκλου και στη συνέχεια καθώς ο ρυθμός γίνεται πιο γρήγορος, τα βήματα γίνονται κι αυτά πιο γρήγορα και πηδηχτά. Οι χορευτές αρχίζουν άλλοτε με το αριστερό πόδι και άλλοτε με το δεξί. Οι κινήσεις του χορού είναι 10, από τις οποίες οι 8 είναι καθαρά βήματα και 2 κινήσεις των ποδιών στο κενό. Το μαύρο κρουσάτο μαντήλι που φορά στο κεφάλι ο χορευτής μαρτυρά τις θυσίες και τη γενναιότητα του κρητικού λαού.Πηγή Βικιπαίδεια